Grab

Grab

O drzewach

Posadź graba!

GRAB (Carpinus betulus L.) to drzewo liściaste z rodziny brzozowatych. Stosowany przy produkcji żywopłotów. Cechą charakterystyczną tego drzewa jest jego skłonność do wytwarzania odrośli korzeniowych, co wykorzystuje się w ogrodnictwie do zagęszczenia żywopłotów. Sadzony jest także często w parkach.

Występuje w Europie – w Polsce zazwyczaj spotyka się go w niższych górach. Jest bardzo ważną rośliną wchodzącą w skład lasów europejskich od Francji po Ukrainę. W dużej ilości występuje również w Iranie, Turcji i na Kaukazie. W Polsce grab nie jest drzewem występującym często, stanowi poniżej 0,5% w drzewostanach. Jest rozproszony w niewielkiej ilości na obszarach nizinnych.
Należy do drzew krótkowiecznych do 150 lat, rosnących wolno. Osiąga do 25 metrów wysokości. Ma tendencje do tworzenia wielu pni. Jego korona jest gęsta, szeroka, wysoka, koloru ciemnego. Kora pnia grabu jest falista, po latach nabiera nieregularnego oryginalnego pofałdowania.  Owocem drzewa są jednonasienne orzeszki o trójklapowej okrywie służącej jako organ lotny. Kotki kwiatowe pojawiają się w maju wraz z liśćmi. Owoce dojrzewają od września do października i rozsiewane są przez wiatr. Grab lubi świeże gleby wapienne, które nie są ani za suche, ani zbyt podmokłe. 

Grab ma charakterystyczne dla siebie grupy szkodników - pędraki:

  • chrabąszcza majowego
  • kasztanowca
  • guniaka czerwczyka
  • ogrodnicy niszczylistki
  • listnika zmioennobarwnego 


Owadami, które żerują głęboko w drewnie graba jest kołatek rudonogi, który inicjuje zasiedlanie drzew przez inne szkodniki techniczne i grzyby wywołując zgniliznę drewna. Niszczy jego strukturę oraz cioch barwny, zasiedlając to samo drzewo przez kilka pokoleń doprowadza do jego śmierci. Jest to groźny szkodnik techniczny drewna. 

Często występujące choroby to plamistość drzew i pędów. Zagrożeniem są również szpeciele pordzewiacz grabowy czy mszyce. Białe plamy na liściach mogą świadczyć o obecności mączniaka prawdziwego. 

Do czego wykorzystuje się drewno graba?
Jego drewno jest bardzo ciężkie i twarde, przez trudne w obróbce. Ma dużą wartość opałową. Dawniej robiono z niego między innymi koła młyńskie. Gałęzie wykorzystywane były do produkowania klatek dla ptaków. Obecnie tworzy się z niego wyroby do instrumentów muzycznych, na przykład do młoteczków fortepianowych czy pałeczek do perkusji.

Za najstarsze drzewo uważa się drzewo z arboretum w Gołuchowie – drzewo to ma 199 lat, jego obwód wynosi 374 cm.

Drewno grabowe, nazywane "żelaznym drewnem", jest także najtwardszym drewnem spośród polskich drzew, w związku z tym, stosowany jest do wyrobu niektórych instrumentów muzycznych, np. trzonków młoteczków fortepianowych czy pałeczek perkusyjnych. Dawni Słowianie wierzyli, że grab chronił przed złymi duchami oraz piorunami, dlatego często obsadzali nim granice gospodarstwa.

Posadź graba!